تعريف جنسيت از نظر علم روان پزشكي چيست؟

مفهوم جنسيت در علم روان پزشكي داراي ابعاد چهارگانه است كه بطور مختصر به آن اشاره ميكنم:
1. هويت عضوي: يكي از اولين نشانه هايي كه با توجه به آن جنسيت يك فرد شكل ميگيرد شكل ظاهري دستگاه تناسلي خارجي فرد است. در حالت طبيعي با توجه به حضور سلول هاي حاوي كروموزومهاي XY و وجود بيضه و آلت مردانه جنسيت كودك پسر، و با وجود سلولهاي حاوي كروموزومهاي XX و وجود كليتوريس و لبهاي بزرگ و كوچك و شكاف مياني جنسيت كودك دختر تعيين ميشود. هرچند در اغلب اوقات از اين بابت مشكلي در تشخيص پسر يا دختر بودن فرد وجود ندارد گاهي هم ابهاماتي در اين زمينه پيش مي آيد. به اين معني كه با وجود دستگاه تناسلي خارجي ظاهراً پسرانه طرح ژنتيك سلولي فرد بصورت XY نيست. يا برعكس كودكي ممكن است از نظر دستگاه تناسلي خارجي ظاهراً دختر باشد اما از لحاظ كروموزومي از نوع XX نيست. بنابراين در اين موارد تصميم گيري در مورد جنسيت فرد كار آساني نيست و براي تصميم نهايي به شواهد و مدارك بيشتري احتياج داريم.
2. هويت جنسي: عبارت است از احساس مرد بودن يا زن بودن. بچه ها معمولاً حول و حوش 2-3 سالگي و كم كم متوجه تفاوت هاي خود با جنس مخالف ميشوند. او متوجه ميشود كه بعضي كودكان دختر و بعضي پسر هستند و اينكه خود وي دختر يا پسر است. در مورد نحوه شكل گيري اين احساس اطلاعات كاملي در اختيار نداريم اما احتمالاً اين احساس بايد در نتيجه توجه و تذكر افراد نسبت به عضو تناسلي كودك، و نحوه رفتار بزرگترها با او شكل بگيرد. دخترها دامن مي پوشند و روسري سر ميكنند اما پسرها نبايد دامن و روسري داشته باشند. دخترها نازي نازي بار مي آيند اما پسرها بايد تحمل بيشتري داشته باشند و حق گريه كردن ندارند. دخترها عروسك دارند و با هم خاله خاله بازي ميكنند. اما پسرها تفنگ دارند و دزد و پليس بازي ميكنند. دخترها با مادرشان به خريد ميروند و در سبزي پاك كردن و غذا پختن به او كمك ميكنند اما پسرها با پدرشان به گردش ميروند و رانندگي ميكنند. بدين ترتيب در اين اتفاقات مرز بين هويت مردانه و زنانه براي كودك روشن ميشود. اينكه چون دختر (يا پسر) است اجازه چه كارهايي را دارد و نتيجه گيري برعكس: اينكه اجازه انجام آن كارهاي بخصوص نشان ميدهد كه او دختر (پسر) است. معمولاً در سابقه مبتلايان به اختلال هويت جنسي يا GID ديده ميشود كه با وجودي كه ظاهراً پسر بوده اند در بازي هاي دخترانه و با دخترها بازي ميكرده اند يا برعكس با وجوديكه ظاهراً دختر بوده اند بيشتر وقت خود را با پدر ميگذرانده اند و آرايش مو و لباس پسرانه داشته اند.
3. گرايش جنسي: گرايش جنسي عبارت است از تمايل و وابستگي حسي و عاطفي فرد به يك فرد ديگر. اين گرايشات را ميتوان در سه دسته دگرجنسي گرايي (با جنس مخالف)، همجنس گرايي (با جنس موافق)، و دوجنس گرايي (با هر دو جنس) دسته بندي كرد. اكثريت افراد يك جامعه را افراد دگرجنسگرا يا Hetrosexual تشكيل ميدهند. با توجه به اكثر آمارها در ايالات متحده گمان بر اين است كه حدود 3 درصد از مردان و حدود 1.5 درصد از زنان خود را همجنسگرا ميدانند. در مورد افراد دوجنسگرا يا Bisexual آمار درستي در دست نيست و يك علت آن هم نداشتن تعريف مشخصي از اينگونه افراد در جامعه از يكطرف، و عدم توجه محققين به بررسي اين گروه از افراد در بررسي هاي عمومي است. بايد توجه داشت كه صرف داشتن يك يا دو مورد رابطه جنسي با همجنس (كه ميتوانيم به آن همجنس بازي اطلاق كنيم) دليل بر همجنسگرايي نيست. اين گرايش جنسي در واقع يك نوع نياز روحي- عاطفي فرد براي قرار گرفتن تحت حمايت مرد يا زني از جنس خود است. اتفاقاً بسيار پيش آمده است كه اين افراد تمايلي به نزديكي جنسي و جسمي نداشته اند و اينكار براي آنان دردناك بوده است. در واقع جذب حمايت عاطفي مرد مقابل دليل پذيرش رفتار جنسي (مثل دخول مقعدي) است كه اتفاقاً عمل دردناك و ناراحت كننده اي است.
4. رفتار جنسی: منظور از رفتارهاي جنسي، تمايلات، تخيلات، نحوه جفت يابي، و تمام فعاليت هايي است كه به منظور ارضاء و پاسخ به نيازهاي جنسي صورت ميگيرد. منشاء اين رفتارها را بيشتر همان گرايشات جنسي افراد تشكيل ميدهد كه ممكن است تا حدودي تحت تأثير فضاي فرهنگي اعتقادي محيط پيرامون نيز قرار بگيرد.
با توجه به توضيحات بالا مي بينيد كه مسئله جنسيت به همان سادگي كه ابتدا تصور ميشد نيست و در بسياري از موارد ممكن است دانش فعلي بشري جواب قاطع و تعيين كننده اي به موضوع مرز ميان تفاوتهاي جنسي و هنجارهاي طبقه بندي جنسيت به دو دسته مشخص مرد و زن نداشته باشد.
xpersia